Cây vú sữa (Chrysophyllum cainito) là một loại cây ăn quả phổ biến ở Việt Nam, được yêu thích bởi hương vị ngọt ngào, thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao. Cây không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn có giá trị về mặt y học và làm đẹp cảnh quan. Với tán lá rộng, xanh tốt quanh năm, vú sữa thường được trồng trong vườn nhà, trang trại hoặc làm cây bóng mát trong khuôn viên trường học, công viên.
Hình dáng: Cây vú sữa thuộc họ hồng xiêm (Sapotaceae), là cây thân gỗ, có thể cao từ 10 – 20m khi trưởng thành. Thân cây thẳng, vỏ màu nâu xám, nhựa cây có màu trắng đục. Lá: Lá cây có hình bầu dục, mặt trên xanh bóng, mặt dưới có màu nâu ánh đồng đặc trưng. Hoa: Hoa vú sữa nhỏ, có màu trắng hoặc vàng nhạt, mọc thành chùm ở nách lá, tỏa hương thơm dịu nhẹ vào buổi tối. Quả: Quả vú sữa hình tròn, khi chín có vỏ màu xanh hoặc tím tùy theo giống. Lớp vỏ mỏng, bóng mượt, chứa lớp thịt quả mềm mịn, có vị ngọt thanh và mùi thơm dịu. Khi bổ ra, phần thịt quả có màu trắng sữa, mềm và ngọt như sữa mẹ, đúng như tên gọi của nó.
Cách trồng cây vú sữa
1. Chọn Giống Cây
Hiện nay có nhiều giống vú sữa khác nhau như vú sữa Lò Rèn, vú sữa tím, vú sữa bơ hồng, vú sữa hoàng kim. Khi chọn giống, nên chọn cây khỏe mạnh, không sâu bệnh, có bộ rễ phát triển tốt. Cây có thể nhân giống bằng phương pháp gieo hạt, chiết cành hoặc ghép cành.
2. Chuẩn Bị Đất Trồng
Cây vú sữa thích hợp với đất phù sa, đất thịt nhẹ, giàu dinh dưỡng và có độ thoát nước tốt. Trước khi trồng, cần đào hố có kích thước khoảng 60x60x60 cm, bón lót phân hữu cơ, phân chuồng hoai mục hoặc phân vi sinh để giúp cây phát triển tốt.
3. Kỹ Thuật Trồng
Nếu trồng bằng hạt, cần ngâm hạt trong nước ấm khoảng 24 giờ trước khi gieo để hạt nhanh nảy mầm. Nếu trồng bằng cây con, cần đặt cây vào hố, lấp đất nhẹ nhàng và nén chặt phần gốc để cây đứng vững. Sau khi trồng, tưới nước đều đặn và che nắng cho cây con trong giai đoạn đầu.
CÂY VÚ SỮA không quá kén đất trồng. Cây thích hợp nhất với vùng đất giàu dinh dưỡng và đất mặn. Tuy nhiên cần phải chú ý chọn loại đất thoát nước tốt và bạn nên làm luống cao cho cây
Chăm sóc cây vú sữa
1. Tưới Nước
Cây vú sữa cần nhiều nước để sinh trưởng và phát triển tốt. Trong mùa khô, cần tưới nước 2 – 3 lần/tuần. Trong mùa mưa, cần kiểm tra độ ẩm đất và tránh để cây bị úng nước.
2. Bón Phân
Khi cây còn nhỏ, nên bón phân hữu cơ kết hợp với phân NPK để cây phát triển nhanh. Khi cây bắt đầu ra hoa và đậu quả, cần bổ sung thêm phân kali và lân để giúp quả to, ngọt và có hương vị thơm ngon hơn.
3. Tỉa Cành, Tạo Tán
Cần cắt tỉa cành khô, cành sâu bệnh để giúp cây thông thoáng và phát triển mạnh mẽ hơn. Khi cây bước vào giai đoạn trưởng thành, có thể tỉa bớt cành yếu để tập trung dinh dưỡng nuôi quả.
4. Phòng Trừ Sâu Bệnh
Một số loại sâu bệnh thường gặp trên cây vú sữa như rệp sáp, sâu đục thân, bệnh thán thư. Cần kiểm tra cây thường xuyên và sử dụng các biện pháp sinh học hoặc thuốc bảo vệ thực vật an toàn để phòng trừ.
Thu Hoạch Và Bảo Quản Quả Vú Sữa
Vú sữa thường cho thu hoạch sau khoảng 3 – 4 năm trồng. Khi quả chín, vỏ có màu sáng bóng, mềm nhẹ khi ấn vào và có mùi thơm ngọt. Khi thu hoạch, nên hái bằng tay hoặc dùng kéo cắt để tránh làm hỏng quả. Quả vú sữa sau khi thu hoạch có thể bảo quản trong tủ mát khoảng 5 – 7 ngày để giữ độ tươi ngon.
